از این شخص تا آن شخصیت
برحسب اینکه چه جور شخصیتی دارید، میشود پیشبینی کرد که احتمال دچارشدنتان به چه جور بیماریهایی بیشتر است.
محققان میگویند احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی در تیپ شخصیتی A بیشتر است و در افراد دارای تیپ شخصیتی C هم محتملتر است که بیماریهای سرطانی دیده شود. روانشناسان، تیپ شخصیتیB را سالمترین تیپ شخصیتی میدانند و راهکارهایی هم برای دستیابی به چنین شخصیتی پیشنهاد میکنند.میگویند همه چیز از صندلی مطب دو متخصص قلب شروع شد. این دو متخصص توجه کردند و دیدند که بیشتر بیمارانشان روی لبه صندلی مینشینند و اصلا طاقت نمیآورند حرف پزشک تمام شود. بیماران مذکور آنقدر روی لبه این صندلیها نشسته بودند که - به گفتهٔ این دو پزشک - چرم آن قسمت از صندلیها ساییده شده بود. این دو کمکم به این نتیجه رسیدند که اغلب قربانیان حملهٔ قلبی، آدمهایی هستند با این خصوصیات: عجول، متخاصم، پرخاشگر و بیش از حد درگیر کار و زندگی روزمره.
در دهه۱۹۵۰ این دو متخصص، مجموعهای از همین رفتارها را دستهبندی و معرفی کردند که به نظر میرسید خصوصیات ویژهٔ بیماران قلبی- عروقی باشد. آنها به این مجموعه رفتارها گفتند: الگوی رفتاری تیپ A.
● تیپ شخصیتی یعنی چه؟
قبل از آن که جزئیات آدمهای دارای شخصیت Aرا بشناسید، بهتر است با عبارتی که در این متن، زیاد تکرار میشود، آشنا شوید: «تیپ شخصیتی».
«تیپ» از کلمه یونانی «توپس» به معنای نقش یا اثر گرفته شده و در روانشناسی، به معنای خصوصیات ویژه جسمی و روانشناختی خاصی است که آدمها را از همدیگر مجزا میکند. به بیان دیگر، مجموعهای از آدمها که تحت یک «تیپ» شناسایی میشوند، رفتارها و اندیشههای تقریبا مشابهی دارند و واکنشهای بدنی آنها نیز کموبیش با هم یکسان است.
● شخصیت A در مقابل شخصیت B
برخلاف آدمهای تیپ A، افراد تیپ B میتوانند راحت بنشینند و استراحت کنند و یا بدون عصبانی شدن، کار کنند. آنها عجول نیستند و معمولا احساس اضطرار زمانی هم بهشان دست نمیدهد. طبیعتا ناشکیبایی ناشی از این حس اضطرار را هم در خود ندارند و عصبانی شدنشان آنقدرها آسان و دمدست نیست.
در یک آزمایش، بعد از این که محققان، عدهای از افراد تیپ A و B را بدون دلیل منتظر نگه داشتند، الگوهای رفتاری تیپ A و B خود را اینگونه نشان دادند:
● و اما شخصیت C :
اگر شما ظاهرتان مثل تیپ B اما درونتان سرشار از خشم، خصومت، رقابتجویی، احساس فوریت زمانی و سایر خصوصیات تیپA باشد، آنوقت روانشناسان به شما میگویند تیپ C.
- در واقع، شما دارید همه چیز را به اصطلاح میریزید توی خودتان تا ظاهر آرامتان را حفظ کنید و اگر واقعا اینطور باشید،
- آنوقت مستعد بیماریهای سرطانی خواهید بود.
- محققان دریافتهاند که این گروه از آدمها، این الگوهایشان را حتی بعد از ابتلا به بیماریهای سرطانی نیز ادامه میدهند؛ یعنی آنها این تمایلات بیرونی را باز هم در خودشان میریزند و چیزی بروز نمیدهند.
روانشناسان به افراد تیپ C پیشنهاد میکنند به جای این که خشم خودشان را سرکوب کنند، آن را بیرون بریزند و برای این که آرام شوند از فنون ریلکسیشن استفاده کنند. آنها به این افراد میآموزند که چگونه خشم خودشان را بدون این که در خودشان بریزند، مدیریت کنند.همچنین با استفاده از مهارتهای جرأتورزی به این گروه از افراد میآموزند که چگونه قاطعانه و محترمانه از حقوق خودشان دفاع کنند.
● بیماریهای وابسته به شخصیت
نتایج تحقیقات نشان میدهد افراد تیپ Aدو برابر افراد تیپ B دچار بیماریهای قلبی (و به ویژه حمله قلبی) میشوند. انجمن قلب آمریکا در سال ۱۹۸۱ با مرور این شواهد به این نتیجه رسید که:
الگوی رفتاری تیپ A
اخیرا حتی ثابت شده که خشمِ سرکوبشده یا کنترلشده بیشتر از خشم آشکار با بیماریهای قلبی مرتبط است. این الگوی رفتاری البته در محیطهای اجتماعی خاصی بیشتر نمود پیدا میکند. یعنی محیطهای زندگی پُراسترس باعث میشود مشکلات روانشناختی و جسمی این افراد سریعتر بروز کند.
به همین خاطر اگر یک راننده تیپ A پشت ترافیک بماند، چیزی شبیه فاجعه در درونش اتفاق میافتد؛ روی رل ضرب میگیرد، از عصبانیت سرخ و سفید میشود و احتمالا زبانش هم به ناسزا باز می شود. آنها کاملا آمادهاند که در مقابل استرس منفجر شوند.
در آدمهای تیپ A سیستم عصبی سمپاتیک همیشه در حال هشدار است و این حالت بر اندامهای حساس بدن فشار وارد میکند و این فشار باعث بیماریهای قلبی، سخت شدن عروق مغزی و دیگر رگهای بدن میشود.
ظاهرا حتی دستگاه عصبی افراد متخاصم با افراد تیپ B فرق میکند و این تأکید را در نمودار تحتعنوان صفتهای ژنتیکی نیز میتوانید ببینید. اما از آنجا که گفته میشود بعضی هورمونهای مردانه هم در این میان نقش دارند، مردان بیشتر احتمال دارد الگوهای تیپ A را نشان بدهند. به همین خاطر میگویند سلطهپذیری زنان، آنها را در مقابل بیماریهای قلبی محافظت میکند!
با این وجود و با تمام این توجیهات زیستی، اگر حس میکنید الگوی رفتاریتان تیپ Aاست، توصیه میشود از ۱۰ فرمانی که در پی میآید برای تغییر رفتارتان استفاده کنید.
● ازشخصیت A به شخصیت B
● ۱۵ ویژگی تیپ A علیه سلامت قلب
۱ ) آدم تیپ A همزمان به چند کار میاندیشد.
۲ ) حداکثر فعالیت را برای حداقل زمان برنامهریزی میکند.
۳ ) نمیتواند به محیط زیست یا به سایر زیباییهای دور و برش توجه کند.
۴ ) دیگران را به تندتر صحبت کردن دعوت میکند.
۵ ) وقتی مجبور به ایستادن توی صف یا نشستن توی ماشینی میشود که خیال میکند رانندهاش خیلی آهسته میراند، ناخودآگاه عصبانی میشود.
۶ ) اعتقاد دارد اگر کسی میخواهد کاری انجام بدهد، باید خودش آن کار را انجام بدهد.
۷ ) موقع صحبت کردن، سر و دستش را مدام تکان میدهد.
۸ ) وقتی صحبت میکند، انگار چیزی در حال انفجار است و ناخودآگاه و مدام از لغات زشت در لابهلای حرفهایش استفاده میکند.
۹ ) به حالت وسواسگونهای سعی دارد همیشه وقتشناس و سر وقت باشد.
۱۰ ) برایش واقعا سخت است که همینطور جایی بنشیند و هیچ کاری نکند.
۱۱ ) اصرار دارد در هر کاری که میکند، برنده باشد؛ حتی در بازی با کودکان.
۱۲ ) موفقیتهای خودش را به صورت کمّی میسنجد (مثلا با تعداد مقالاتی که نوشته و به چاپ رسانده).
۱۳ ) هنگام صحبت، لبهایش را به هم فشار میدهد، سرش را تکان میدهد، مشتهایش را گره میکند و میکوبد روی میز و...
۱۴ ـ) وقتی میبیند دیگران کاری را بهتر از او انجام میدهند، از کوره در میرود.
۱۵ ) تندتند پلک می زند یا ابروهایش را بالا میاندازد.
سعید بی نیاز